Bir zamanlar San Paolo Kilisesi olarak bilinen ve Ä°stanbul’un fethedilmesinin ardından bir camiye dönüştürülen bu tarihi yapı, ÅŸehrin benzersiz miraslarından birini temsil eder. Gotik mimari özellikler taşıyan Arap Camii, fethin hemen ardından burada okunan ilk ezanla öne çıkar.
Yapının dikkat çekici özelliklerinden biri de, diğer camilere kıyasla nadir görülen gotik tarzda inşa edilmiş olması ve yalnızca bir minareye sahip olmasıdır. İç mekânındaki ahşap süslemeler, ziyaretçilerin hayranlıkla incelediği detaylar arasındadır. 716-717 yıllarında inşa edildiği iddia edilen caminin tarihine dair bu bilgi, bazı kaynaklarda geçse de, bu iddianın doğruluğu henüz kanıtlanmamıştır.
Arap Camii Tarihi
Galata’nın modern beton bloklarının arasında kendine özgü sivri külahı ve yüksek kare ÅŸeklinde kulesi ile dikkat çeken Arap Camii, Ä°stanbul’un fethedilmeden önceki dönemden kalan tek Gotik kilisesi olma özelliÄŸini taşır. Bu tarihi yapı, ÅŸehirdeki ilk ezanın okunduÄŸu yer olmasıyla da önemli bir yer edinmiÅŸtir. Arap Camii’nin inÅŸasına dair rivayetler farklılık göstermektedir. Ä°lk rivayete göre, 717 yılında Ä°stanbul’a gelen Müslüman Arap ordusu tarafından, Mesleme bin Abdülmelik liderliÄŸinde inÅŸa edilen ve ÅŸehrin ilk camisi olarak kabul edilen yapıdır. Bu ordu, Bizans’a karşı bir kuÅŸatma gerçekleÅŸtirmiÅŸ ve Galata’yı ele geçirmiÅŸ, bu süreçte Mesleme bin Abdülmelik ile Ä°mparator Leon arasında bir anlaÅŸma yapılması sonucu cami ibadete açılmıştır.
Ä°kinci bir rivayete göre ise, Dördüncü Haçlı Seferi sırasında, 1200’lerin başında Katolikler tarafından Pavlus’a adanmış bir kilise ve Dominikan Tarikatı’na ait bir manastır Galata’da inÅŸa edilmiÅŸtir. Zamanla Aziz Dominik’in adının da eklenmesiyle bu yapı, hem manastır hem de kilise olarak kullanılmıştır. 1475’te Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye çevrilen yapı, Ä°spanya’dan sürülen Endülüs Arapları’nın yerleÅŸtirilmesiyle “Arap Camii” olarak anılmaya baÅŸlanmıştır. Caminin Arap kökenli oluÅŸu, minareye çevrilen eski çan kulesinin, Emeviye Camii’nin minaresini anımsatmasıyla daha da pekiÅŸtirilmiÅŸtir.
Tarih boyunca çeÅŸitli onarımlar gören cami, III. Mehmed ve I. Mahmud’un annesi Saliha Sultan ile II. Mahmud’un kızı Adile Sultan tarafından farklı dönemlerde restore edilmiÅŸ, iç düzeni barok ahÅŸap tasarımlar ile zenginleÅŸtirilmiÅŸ ve tiyatral bir görünüm kazanmıştır. 1913-1919 yılları arasında yapılan kapsamlı onarım ile cami geniÅŸletilmiÅŸ, “Arabesk” tarzda bir son cemaat yeri eklenmiÅŸ ve yapı Ä°slam mimarisi özellikleriyle yeniden ÅŸekillendirilmiÅŸtir. Bu dönemde, döşeme altında kalan Latin soylularına ait mezar taÅŸları müzeye taşınmış, mihrabın yanındaki “Mesleme’nin Çilehanesi” ve çevresindeki diÄŸer tarihi kabirler, yapıya Arap kimliÄŸini güçlü bir ÅŸekilde vurgulayan unsurlar olarak eklenmiÅŸtir. Arap Camii, Gotik geçmiÅŸine dair izler taşısa da, günümüzde büyük ölçüde Osmanlı Ä°slam mimarisinin karakteristik özelliklerini yansıtmaktadır.
Mimari Özellikleri
İstanbul Arap Camii, tek kubbeli bir camidir. Caminin kubbesi, dört fil ayağı tarafından desteklenmektedir. Caminin iç kısmı, çinilerle süslenmiştir. Caminin minaresi, 6 şerefelidir.
Konumu
Ä°stanbul Arap Camii, Ä°stanbul’un Fatih ilçesinde yer almaktadır. Cami, Sultanahmet Meydanı’na yakın bir konumdadır.
Efsaneler
Ä°stanbul Arap Camii hakkında birçok efsane bulunmaktadır. Bir efsaneye göre, caminin inÅŸası sırasında bir Arap işçi, bir taşı yanlışlıkla minarenin tepesinden düşürmüştür. TaÅŸ yere düşmeden önce havada durmuÅŸ ve işçiyi ezmekten kurtarmıştır. Bu efsaneden dolayı, caminin “Arap Camii” olarak adlandırıldığı söylenmektedir.
Arap Camii Ziyaret Bilgileri
İstanbul Arap Camii, her gün ziyarete açıktır. Caminin giriş ücreti yoktur. Camiye girerken başınızı örtmeniz ve mütevazı giyinmeniz önemlidir.
Arap Camii Ulaşım
Ä°stanbul Arap Camii’ne tramvay, otobüs veya metro ile ulaÅŸabilirsiniz.
Tramvay: T1 tramvay hattını kullanarak Sultanahmet durağında inebilirsiniz. Bu durak camiye en yakın duraktır.
Otobüs: Birçok otobüs hattı Ä°stanbul Arap Camii’ne yakın durakta durmaktadır. Hangi otobüs hatlarının caminin yakınından geçtiÄŸini öğrenmek için Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi’nin web sitesini veya mobil uygulamasını kullanabilirsiniz.
Metro: M2 metro hattını kullanarak Vezneciler durağında inebilirsiniz. Bu duraktan camiye yürüyerek 10 dakikada ulaşabilirsiniz.
Ä°stanbul Arap Camii’ni ziyaret etmeyi planlıyorsanız, aÅŸağıdaki bilgilere de dikkat etmeniz faydalı olacaktır:
- Cuma günleri cami ibadete kapalıdır.
- Namaz vakitlerinde camiye girişler kısıtlanabilir.
- Camii içerisinde fotoğraf çekmek için izin almanız gerekir.
